Кансультацыя для бацькоў “Беларуская народная музыка, звычаі, святы як сродак далучэння дзяцей да беларускай народнай культуры”

 

   Будучыня роднай Беларусі залежыць ад падрастаючага пакалення: яго каштоўнасных арыенціраў, мыслення і паводзін. Асаблівае значэнне ў выхаванні дзяцей надаецца выхаванню пачуцця патрыятызму, асобы з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, у цэнтры якой будзе пачуццё асабістай адказнасці за лёс Радзімы. Любоў да яе фарміруецца паступова ў працэсе назапашвання ведаў аб грамадскім жыцці, працы людзей на карысць краіны, прыродзе, народных традыцыях.

     Каб зразумець душу беларусаў, праз гісторыю, культуру сваіх землякоў далучыць дзяцей да агульначалавечых каштоўнасцяў, неабходна ведаць свае карані, сваё мінулае і сучаснасць.

       Важна далучаць дзіця да культуры свайго народа, паколькі зварот да бацькоўскай спадчыны выхоўвае павагу, гонар за зямлю, на якой жывеш. Дзецям неабходна ведаць і вывучаць культуру сваіх продкаў. Менавіта акцэнт на веданне гісторыі народа, яго культуры дапаможа ў далейшым з павагай і цікавасцю ставіцца да культурных традыцый іншых народаў.

      Такім чынам, творы вуснай народнай творчасці не толькі фармуюць любоў да традыцый свайго народа, але і спрыяюць развіццю асобы ў духу патрыятызму.

       З любові да роднага дома, да песні маці, з вывучэння гісторыі народа, з спасціжэння яго традыцый пачынаецца любоў да роднага краю, да Радзімы, да ўсёй зямлі. З дзяцінства прышчапляецца патрыятызм чалавеку, а найперш у сям'і і ў дзіцячым садзе, таму што там пачынаецца фарміравацца светапогляд грамадзяніна.

       Без ведання роднай мовы, гісторыі, культуры, традыцый няма і патрыёта сваёй Радзімы.

       Што мы можам перадаць у духоўную спадчыну дзецям? Як будуць захоўвацца лепшыя традыцыі і абрады? Чым дзеці будуць ганарыцца і з каго браць прыклад? Як выхаваць сыноў і дачок працавітымі, добрымі, патрыётамі сваёй Радзімы?

         Гэтыя пытанні задаюць і шукаюць на іх адказы і бацькі, і педагогі. Сёння многія навукоўцы, практыкі аднадушныя ў тым, што неабходна вярнуцца да народнай педагогікі, да нацыянальных традыцый у далучэнні да нацыянальнай і агульначалавечай культуры. Не выпадкова К. Д. Ушынскі падкрэсліваў "што"...выхаванне, калі яно не хоча быць бяссільным, павінна быць народным". Ён увёў у  педагагічную літаратуру тэрмін "Народная педагогіка", бачачы ў фальклорных творах нацыянальную самабытнасць народа, багаты матэрыял для выхавання любові да Радзімы.

       Важна, каб педагогі і бацькі ведалі народныя святы, абрады, традыцыі, гульні; валодалі роднай мовай і выкарыстоўвалі ў сваёй працы разнастайны беларускі фальклор.

Асноўныя формы і метады, якія выкарыстоўваюцца ў рабоце педагогамі ўстаноў дашкольнай адукацыі па далучэнні дзяцей да народных традыцый.

       Асноўнымі формамі і метадамі паведамлення дзяцей да нацыянальнай культуры з'яўляюцца:

- спецыяльна-арганізаваныя заняткі па азнаямленні з народным мастацтвам (напрыклад "Народныя майстры Беларусі ""Знаёмства з працай Ганчара" і інш.);

-  стварэнне музейных экспазіцый;

-  выставы, арганізаваныя ў дзіцячым садзе;

-  сустрэчы з народнымі ўмельцамі і наведванне майстэрні мастака;

-  святы і забавы;

- разгляд ілюстрацый да беларускіх народных казак, вырабаў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, рамесных вырабаў;

- дыдактычныя і сюжэтна-ролевыя гульні ("Упрыгожым ляльцы дом да свята");

- чытанне твораў і інсцэніроўкі;

- праслухоўванне беларускіх мелодый, выкананне песень, народных танцаў) і інш.

        Вышэй пералічаныя формы і метады рэалізуюцца праз разнастайныя віды дзейнасці дзяцей у дашкольнай установе.

        Вялікую ролю ў зносінах дашкольнікаў да нацыянальнай культуры Беларусі займаюць арганізацыя этнаграфічных выстаў, праца ў музеях, створаных у дашкольных установах, правядзенне святаў, азнаямленне дашкольнікаў з творамі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

        У планаванне адукацыйнай працы з дзецьмі сярэдняга і старэйшага дашкольнага ўзросту, неабходна ўключаць такія тэмы: "Мая сям'я", “Мой любімы дзіцячы сад”, “Я і маё імя”, “Наша Радзіма – Беларусь", "Нашы абаронцы”, "Мілыя мамы", “Вялікае свята-Дзень Перамогі "," Мой родны кут-як ты мне мілы”.

       Педагогам неабходна так арганізаваць працу з дзецьмі па пашырэнні і папаўненні ўяўленняў аб родным краі і роднай краіне, каб выклікаць у дзяцей цікавасць, развіваць любоў.

      З гэтай мэтай неабходна выкарыстоўваць разнастайныя віды арганізацыі гульнявой дзейнасці.

1)Ролевыя гульні, заснаваныя на мадэляванні сацыяльнага зместу дзейнасці, традыцыях правядзення святаў і абрадаў: «Бабулін падворак», «Калядныя вечары», «Свята беларускіх гульняў».

2)Рухомыя гульні, якія адлюстроўваюць нацыянальныя абрады, святы: "Лянок", "Проса", "Гарлачык”, “Млынок”, “Пастух і статак”, “Мак".

3)Гульні-драматызацыі па матывах беларускіх песень і казак: "Зіма з летам сустракаецца, пра здаравейку пытаецца”, “Дамавік”, "Як варона Салаўём прыкінулася".

4)Гульні – Падарожжы: “Экскурсія па родным вуліцам”, “Падарожжа па Беларусі (Курган Славы, Хатынь, Брэсцкая крэпасць)”, “Паездка ў Мінск”, “Падарожжа па рэках і азёрах Беларусі”, “Запаветныя месцы Беларусі".

5)Дыдактычныя гульні: “Адбяры карцінкі, дзе намаляваныя жывёлы, якія сустракаюцца ў нашых лясах”, “З якога дрэва лісток”, “Таямніцы запаведнага лесу”, “Крама сувеніраў” і інш. Замацаванню ведаў дзяцей аб Рэспубліцы спрыяюць дыдактычныя гульні тыпу: “Хто дзе жыве?" і "Раскажы хлопчыку з другой рэспублікі аб сваёй краіне", "Даведайся і назаві знакамітыя гарады" “Што за месца, у якім горадзе яно знаходзіцца”, “Што б ты распаведаў пра Мінск, калі б быў экскурсаводам”, "Падарожжа па карце Беларусі" і інш. Матэрыялам для гульняў служаць фатаграфіі, адкрыцці, альбомы, гербарый, малюнкі дзяцей, значкі, прадметы беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

6)Гульні спаборніцкага характару, якія стымулююць актыўнасць дзяцей у набыцці і дэманстрацыі ведаў нацыянальных асаблівасцяў, традыцый, фактаў гісторыі: конкурс-віктарына “Спадчына”, “Па сукенкі бачаць, хто такі ідзе” (знатакі беларускага адзення), “Што, дзе, калі”, конкурс “Вытокі”, “Крыжаванкі”.

Літаратура:

1.Далучэнне дзяцей да беларускай нацыянальнай культуры./ Мазыр: Белы вецер», 2003г.

2.«Мой родны кут…»: зборнiк метадычных матэрыялау па патрыятычным выхаваннi дзяцей дашкольнага узросту. У 2 ч./ уклад. В.М. Цяленчанка.—Мазыр: ТАА ВД «Белы Вецер», 2006.

3. Приобщение детей старшего дошкольного возраста к белорусской национальной культуре: Сборник методических материалов / сост. Василенко Т.А.,– Гомель: УО «ГОИРО», 2010.

5.Праменьчыкі выхавання патрыятызму./ Складальнік Паўлаў С.Б. Мазыр 2009г.